«Τέταρτος Κόσμος»* -Quart Monde (μικρό δοκίμιο)

Κεντρική Ιδέα:

Ο «Πρώτος Κόσμος» είναι Χώρες
Ο «Δεύτερος Κόσμος» είναι Χώρες
Ο «Τρίτος Κόσμος» είναι Χώρες
Ο «Τέταρτος Κόσμος» είναι οι φτωχοί του «Πρώτου Κόσμου», του «Δεύτερου Κόσμου» και του «Τρίτου Κόσμου»

© Μετάφραση, μοντάζ, φωτισμοί, σκηνικά και κοστούμια — Translation, editing, lighting, scenery and costumes — Traduction, édition, éclairage, décors et costumes: L’Enfant de la Haute Mer

© οι μεταφράσεις μας ΔΕΝ αναδημοσιεύονται, παρά ΜΟΝΟΝ έπειτα από προηγούμενη συνεννόηση- our translations are NOT reproduced: but ONLY after prior consultation – nos traductions NE SONT PAS reproduites: qu’UNIQUEMENT après consultation préalable

 

άστεγος, Παρίσι, 2007-Homeless, Paris 2007 [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

«Τέταρτος Κόσμος»ή «κοινωνίες στο σκοτάδι», είναι οι κοινωνικές τάξεις των πλουσίων χωρών που ζουν κάτω από το κατώφλι (κατώτατο όριο) της φτώχειας, σε καθεστώς κοινωνικού αποκλεισμού. Είναι η τάξη των παγκόσμιων φτωχών και των μεταναστών, που δημιουργείται από την παγκοσμιοποίηση και είναι παρούσα σε κάθε μέρος του κόσμου, σε μεγάλους ή μικρούς αριθμούς. Ας πούμε, σχηματικά, πως είναι «ο Τρίτος Κόσμος μέσα στις χώρες του Πρώτου και του Δεύτερου Κόσμου». Υπ’αυτήν την έννοια, όταν μιλάμε για Τέταρτο Κόσμο, δεν μιλάμε για χώρες, αλλά για κοινωνικές ομάδες, κάποιου είδους «underclass» (παρ’όλο που ως «underclass» ορίζεται το φτωχότερο κομμάτι της εργατικής τάξης, που δεν έχει κοινωνική κινητικότητα και δυνατότητα να σχεδιάσει το μέλλον του- συμφραζόμενο των βιομηχανικών κοινωνιών). Οι άνθρωποι αυτοί ζουν σε απόλυτη ένδεια, ενώ λέμε συνήθως γι’αυτούς, ενδεικτικά, πως ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα. Σε αυτό το επίπεδο, οι άνθρωποι δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις πρωταρχικές και βασικές ανάγκες τους για επιβίωση.

Λονδίνο-London [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Πρόκειται για αναλυτική κατηγορία, αμφιλεγόμενη εν μέρει ως προς το περιεχόμενό της, ανάλογη με τον όρο «Τρίτος Κόσμος», ο οποίος περιλαμβάνει τις αναπτυσσόμενες (παλαιότερα: υποανάπτυκτες) χώρες.

Jakarta [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Ο όρος επανεμφανίστηκε κατά τη δεκαετία του 1960 στο Παρίσι, στην περιοχή Noisy le Grand. Αυτή τη φορά, τον «ξέθαψε» ο π. Joseph Wresinski. Ο όρος επέτρεψε να συνειδητοποιηθεί η ύπαρξη, στο εσωτερικό των πλουσίων χωρών, ενός πληθυσμού τόσο φτωχού, όσο και εκείνος των υποανάπτυκτων χωρών. Ο Joseph Wresinski είναι γνωστός ως ο ιδρυτής του κινήματος «ATD Quart Monde», που στοχεύει να ξαναδώσει στους πιο φτωχούς φωνή, δικαιώματα και αξιοπρέπεια.

Bangladesh [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Όμως ο όρος είχε χρησιμοποιηθεί και το 1789 στην Γαλλία, ως «Τέταρτη Τάξη» ή η «Ιερή Τάξη των Δυστυχισμένων»: των ξεβράκωτων (των sansculotte), των φτωχών που νοίκιαζαν την εργατική τους δύναμη για να μπορέσουν να επιβιώσουν μέρα τη μέρα, των ανάπηρων κλπ. Την εποχή εκείνη, η Τάξη αυτή περιελάμβανε έναν πολύ μεγάλο αριθμό προσώπων. Αντίθετα απ’όσα λέγονται η «Τρίτη Τάξη» δεν περιελάμβανε παρά ένα μέρος μόνο του πληθυσμού, αφήνοντα έξω όσους δεν είχαν να πληρώσουν τις έξη λίρες που απαιτούντο για να είναι κάποιος μέλος της.

Κομοτηνή-Komotini Greece [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Για να μην ξεχνιόμαστε: η «Πρώτη Τάξη» ήταν ο κλήρος, ενώ η «Δεύτερη Τάξη» ήταν η αριστοκρατία και τα μέλη της βασιλικής οικογένειας.
Το 1957, ο π. Joseph Wresinski δημιούργησε το κίνημα «Aide à Toute Détresse» ΑΤD, Βοήθεια σε Κάθε Απόγνωση), για να δώσει ένα θετικό και ελπιδοφόρο συλλογικό όραμα στους ανθρώπους της παραγκούπολης Noisy le Grand, που ζούσαν σε έσχατη ένδεια. Το 1966 δημιουργήθηκε το κίνημα («ATD-Τέταρτος Κόσμος»). Ο «Τέταρτος Κόσμος» είναι αυτή η τάξη του πληθυσμού, που δεν έχει τα ίδια δικαιώματα με τους άλλους, και που υπάρχει σε κάθε χώρα, είτε αυτή είναι πλούσια είτε φτωχή.

Ιαπωνία- Japan [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Άλλες χρήσεις του όρου «Τέταρτος Κόσμος»

• ο όρος  χρησιμοποιείται πιο σπάνια να υποδείξει τις πιο φτωχές χώρες του «Τρίτου Κόσμου», που δεν έχουν πρώτες ύλες ή υποδομές ή τεχνολογία κλπ, και άρα δεν λέγονται καν «αναπτυσσόμενες»
  

  Κομοτηνή-Komotini Greece [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

• χρησιμοποιείται επίσης από το κίνημα «ATD-Τέταρτος Κόσμος» για να δηλώσει τους φτωχούς και τους μη-φτωχούς που δεσμεύονται και μάχονται για την άρνηση της εξαθλίωσης και του κοινωνικού αποκλεισμού.
• χρησιμοποιείται για να περιγράψει εθνοτικές και μειονοτικές ομάδες (γηγενείς, νομαδικούς, τους ποιμενικούς, τροφοσυλλέκτες) που λόγω εθνοτικής καταγωγής, φύλου, θρησκείας κλπ, ζουν εκτός της κυρίαρχης κοινωνίας (συχνά συνδεδεμένης με την αποικιοκρατία) και δεν αντιπροσωπεύονται σε ένα έθνος-κράτος. Έχουν περιορισμένες ή καθόλου δυνατότητες κοινωνικής κινητικότητας, περιορισμένα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα και άρα το εθνοτικό τους «ανήκειν» (belonging, appartenance) ταξικοποιείται.

‘Αμστερνταμ- Amsterdam [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

(*)- Για το θέμα αυτό, που δεν μπορεί να εξαντληθεί μόνο με την ανάρτηση αυτή, θα επανέλθω.

©Μετάφραση-μοντάζ : L’Enfant de la Haute Mer

Για άλλα (περί βίας) συναφή, δείτε εδώ

Για άλλα (περί φτώχειας) συναφή, δείτε εδώ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ανώνυμα σχόλια ή σχόλια που παραπέμπουν σε πλαστή διαδικτυακή προσωπικότητα, με ψευδές e-mail μιας χρήσεως και πλαστό ψευδώνυμο, δεν εγκρίνονται και δεν απαντώνται.